Министерот за европски прашања, Орхан Муртезани, денеска во Црна Гора учествува на Конференцијата на високо ниво за регионална економска интеграција насловена „Зајакнување. Интегрирање. Раст“, заедно со своите колеги од регионот и претставници на Европската Унија. Во рамки на првата сесија „Претпристапни придобивки: од СЕПА до зелени патеки и пошироко“, министрите за европски работи и главните преговарачи со ЕУ од земјите од Западниот Балкан се осврнаа на спроведувањето на Новиот план за раст и клучните приоритети за поттикнување на регионалната интеграција и усогласувањето со Унијата.

Во продолжение е интегралниот текст од обраќањето:

Почитувани колеги, почитувани претставници на медиумите и почесни гости,

Длабоко сум благодарен за можноста да Ви се придружам на овој истакнат собир за значајниот дијалог „Претпристапни придобивки: од СЕПА до зелени патеки и пошироко“, со сеопфатна тема „Зајакнување. Интегрирање. Раст“. Овие зборови ја остваруваат визијата и посветеноста кои што Северна Македонија ги вклучува во своето патување кон засилена интеграција во Европската Унија.

Во Северна Македонија, зајакнувањето не е само политичка цел, туку е водечки принцип. Посветени сме на зајакнување на нашите институции, на граѓаните и на економијата. Размислувајќи за моменталната состојба во Северна Македонија, постигнавме одличен напредок во спроведувањето на нашата Реформска агенда. Имено, остваривме напредок во обезбедувањето претфинансирање преку комуникација со Комисијата, со оглед на тоа дека Договорот за заем е одобрен од Владата и треба да биде ратификуван во Собранието следната недела, во согласност со важечките правни постапки и во целосна усогласеност со стандардите на Европската комисија. Мојата улога како национален координатор за ИРР ја истакнува нашата посветеност, заедно со развојот на добро структурирана рамка за ИРР. Оваа рамка, внимателно развиена со придонеси од нашите институции, ќе осигури јасни улоги и одговорности, олеснувајќи го сеопфатното спроведување, следење и евалуација на нашите приоритети.

Во нашиот стремеж за интеграција, целосно ги прифативме регионалните приоритети на Планот за раст. Нашата поддршка за иницијативи како Зелените патеки ја нагласува нашата посветеност на усовршување на царинските постапки и спроведување на одлуките на заедничкиот комитет на ЦЕФТА. Платформата SEED беше клучна, а ние активно го истражуваме нејзиното проширување со цел да опфатиме поширок опсег на стоки и рути. Пилот-проектот со Грција за Зелените патеки, кој сè уште е во тек, е пример за нашиот проактивен пристап со цел олеснување на трговијата.

Растот е цутот на нашите колективни напори, видливиот плод на зајакнувањето и интеграцијата. Тој е доказ за нашата посветеност, која е забележана во иновациите што произлегуваат од нашите претприемачи, креативноста што доаѓа од нашите уметници и нескротливиот дух на издржливост што ги дефинира нашите заедници. Нашата стратегија за раст е длабоко вкоренета во стратешките партнерства и сеопфатните реформи, поставувајќи плодна почва за иднина каде што просперитетот е заеднички, а има многубројни можности за сите. Растот не е само економски критериум, тој е основата на едно просперитетно општество, кој се одразува во виталноста на нашата работна сила и силата на нашиот колективен дух.

Овој раст се рефлектира во нашите амбициозни проекти и иницијативи. Негуваме средина каде што дигиталната трансформација не е само цел, туку и реалност. Иницијативи како Бесплатен Wi-Fi за Западен Балкан (Wifi4WB) и европските центри за дигитални иновации ја подобруваат поврзаноста, осигурувајќи дека секој агол на Северна Македонија е поврзан со дигиталниот свет. Овие проекти не се само насочени кон технологијата, тие се насочени и кон инклузивност, осигурувајќи дека сите наши граѓани можат да учествуваат и да имаат корист од дигиталната економија.

Нашето патување кон членството во СЕПА е обележано со формално барање до Европскиот совет за плаќања, поддржано од опсежни подготовки и законодавни подобрувања, вклучително и донесувањето на Законот за спречување перење пари и финансирање на тероризам. Овој напор го правиме за да ја подобриме позицијата на нашиот финансиски сектор и да ги зајакнеме трговските односи во Европската економска област. Прифаќајќи ја дигиталната трансформација, даваме приоритет на иницијативите како Бесплатен Wi-Fi за Западен Балкан (Wifi4WB) и европските центри за дигитални иновации, клучни за нашата дигитална стратегија, зајакнувајќи ги поврзувањето и поттикнувањето на иновациите низ Северна Македонија.

Во регионот, нашето активно учество во Берлинскиот процес и Акцискиот план за Заедничкиот регионален пазар 2025-2028 година е потврда за нашата посветеност на единство и соработка. Со неодамнешното донесување на Законот за ратификација на Договорот за признавање на професионалните квалификации се отвораат шанси за нашите луѓе, поттикнувајќи ги мобилноста и можностите низ земјите од Западен Балкан.

Како што поминува времето, комуникацијата станува нишката што ги врзува нашите напори и аспирации. Навремената, проактивна и ефикасна комуникација е клучна за ублажување на потенцијалните последици од дезинформациите и лажните вести. Министерството за европски прашања, со поддршка од проектот финансиран од ЕУ, подготвува План за комуникација и видливост кој ќе го осветли патот на Северна Македонија кон интеграцијата во ЕУ. Овој план има за цел да ги доближи бенефитите од нашата Реформска агенда до нашите граѓани и засегнатите страни, осигурувајќи дека можностите и придобивките се видливи и достапни. Нашата стратегија ќе се развива од разјаснување на програмските документи и можностите за финансирање, до прикажување на реалните влијанија на нашите иницијативи, поттикнувајќи подлабоко разбирање и ангажман меѓу сите оние кои би можеле да имаат придобивки од тоа.

Откако Европската Унија го донесе Планот за раст во ноември 2023 година, Северна Македонија постигна значителен напредок на својот пат кон подлабока интеграција во Унијата. Оваа иницијатива беше клучна во усогласувањето на нашите национални политики со правото на ЕУ, воспоставувајќи јасна основа за нашата крајна цел – постигнување полноправно членство во ЕУ. Со активно учество во овој план, ние ги подобруваме нашите институционални рамки, а истовремено ја подобруваме економската отпорност и промовираме одржлив развој. Планот за раст ја одразува стратешката определба за сеопфатни реформи кои го поттикнуваат економскиот раст, го зајакнуваат владеењето и ги зајакнуваат демократските институции, а со тоа се унапредуваат нашите аспирации за целосно пристапување во ЕУ.

За крај, да продолжиме да се зајакнуваме, интегрираме и растеме, создавајќи наследство на напредок и просперитет за генерациите што доаѓаат.

Ви благодарам.